डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना (BAKSY) — अर्ज प्रक्रिया, पात्रता व आवश्यक कागदपत्रे

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना (BAKSY) — अनुसूचित जाती/नवबौद्ध शेतकऱ्यांसाठी संपूर्ण मार्गदर्शन

लेखक: Smart Marathi • अपडेट: 09 Aug 2025

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना — शेतकऱ्यांसाठी सिंचन व स्वरोजगार अनुदान

प्रस्तावना

डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर कृषी स्वावलंबन योजना (BAKSY) ही महाराष्ट्र शासनाची एक महत्त्वाची योजना आहे ज्याद्वारे अनुसूचित जाती आणि नवबौद्ध शेतकऱ्यांना शाश्वत सिंचन सुविधा व आर्थिक सहाय्य देऊन स्वावलंबी बनविण्यावर भर दिला जातो. या योजनेअंतर्गत विविध सिंचन व खेतकाम संबंधित घटकांसाठी प्रत्यक्ष अनुदान आहे. 1

योजनेचा उद्देश आणि प्रमुख घटक

या योजनेचा मुख्य उद्देश म्हणजे अनुसूचित जाती/नवबौद्ध शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढविणे व त्यांना आर्थिकदृष्ट्या सक्षम करणे. योजनेंतर्गत खालील प्रमुख घटकांवर अनुदान देण्यात येते (रक्कमेंमध्ये कालांतराने बदल होऊ शकतात):

• नवीन विहीर / इनवेल (नवीन) — (उदाहरण रक्कम: ₹2,50,000 ते ₹4,00,000 पर्यंत काही जिल्हय़ांनुसार बदल). 2
• जुनी विहीर दुरुस्ती / प्लास्टिक अस्तरीकरण (farm pond lining) — अंदाजे ₹50,000–₹2,00,000. 3
• पंप संच (डीझेल/इलेक्ट्रिक), वीज जोडणी चार्जेस, सोलर पंप — सबसिडी आधारित. 4
• सूक्ष्म सिंचन — ठिबक व तुषार यंत्रणा (ड्रिप/स्प्रिंकलर) साठी अनुदान. 5

पात्रता (Eligibility)

• लाभार्थी हा अनुसूचित जाती (SC) किंवा नवबौद्ध असला पाहिजे व त्याचा जात प्रमाणपत्र अस्तित्वात असावे. 6
• शेतकऱ्याजवळ 7/12 उतारा आणि 8A कापी/जमिनदाराचा पुरावा असणे आवश्यक. 7
• आधार कार्ड आणि आधार-लिंक्ड बँक खाते असणे अनिवार्य. 8
• काही घटकांसाठी जमीन क्षेत्र आणि उत्पन्न मर्यादा लागू असू शकते — स्थानिक GR/नियम तपासा. 9

अर्ज प्रक्रिया — टप्प्याटप्प्याने

1. ऑनलाइन नोंदणी (MahaDBT / Aaple Sarkar / AgriWell): महा-DBT पोर्टल किंवा अॅग्री-वेल पोर्टलवर अर्ज करण्याची सोय असते. नवीन अर्जदारांनी प्रथम रजिस्टर करावे. 10
2. फॉर्म भरणे: वैयक्तिक माहिती, खात्याशी संबंधित तपशील, जमिनीचा पुरावा, आणि निवडलेला घटक (उदा. विहीर/पंप/ड्रिप) निवडा. 11
3. तालुका-स्तरीय सत्यापन: अर्ज तालुका पातळीवर तपासला जातो आणि नंतर जिल्हा समितीकडे पाठवला जातो. वास्तविक काम व बिल पडताळणीनंतर DBT द्वारे अनुदान दिले जाते. 12
4. अनुदान प्राप्ती: मंजुरीनंतर अनुदान लाभार्थ्याच्या आधार-लिंक्ड बँक खात्यावर थेट जमा होते. 13

आवश्यक कागदपत्रे

• आधार कार्ड (Aadhaar)
• बँक पासबुक (आधार लिंक्ड खात्याचे सबूत)
• 7/12 उतारा व 8A कापी
• जात प्रमाणपत्र (SC/Neo-Buddhist)
• विहीर/सिंचनासाठी तांत्रिक रिपोर्ट / कोटेशन (जिथे लागू)
• पॅक्ट/पूर्व परवाना (जिथे लागेल)

महत्त्वाच्या टीपा (Tips)

• अर्ज करताना सर्व दस्तऐवज स्पष्ट स्कॅनकरा — फोटो/स्कॅन स्पष्ट व वाचनीय असतील.
• जिल्हा-स्तरीय GR आणि अपडेट्स नियमित तपासा (काही घटकांची रक्कम वर्षानुवर्ष बदलू शकते). 14
• जर तुमची यादीत प्रवेश झाला नाही तर स्थानिक कृषी विस्तार किंवा जिल्हा कृषी अधिकाऱ्यांशी संपर्क साधा.

स्रोत आणि अधिक वाचन

• MahaDBT Farmer Portal — ऑनलाइन अर्ज व GR. 15
• AgriWell (Aaple Sarkar) — योजना संदर्भातील वापरकर्ता मार्गदर्शक. 16
• ZP Thane — विभागीय माहिती व रक्कमा. 17

CTA: तुमचे गाव/तालुका योजनेच्या पात्रतेस पात्र आहे का तपासून घ्या — जर मदतीची गरज असेल तर खाली कमेंट करा किंवा प्रोफाईलमधील लिंकवर क्लिक करून संपूर्ण अर्ज मार्गदर्शक वाचा.